तुम्हाला माहिती आहे का ? या कारणाने ट्रेनच्या सुरुवातील व शेवटच्या बाजूला लावले जातात हे डबे !

दै. बातमीदार । ७ फेब्रुवारी २०२३ । प्रत्येक व्यक्तीने रेल्वेतील प्रवास केलाच असेल पण नेहमी आपल्याला वेगवेगळे प्रश्न पडत असतात. भारतीय रेल्वे नेटवर्कची गणना जगातील सर्वात मोठ्या केंद्रांमध्ये केली जाते. भारतीय रेल्वेच्या अनेक शाखा आहेत ज्या दररोज करोडो लोकांना त्यांच्या गंतव्यस्थानावर घेऊन जातात. हे प्रचंड नेटवर्क चालवण्याची यंत्रणाही खूप शक्तिशाली आहे. प्रत्येक ट्रेनचा प्रवास सोपा, आनंददायी आणि सोयीचा होण्यासाठी ट्रेनमध्ये डब्यांची व्यवस्था करण्याचीही व्यवस्था आहे.

या एपिसोडमध्ये तुम्ही पाहिले असेलच की सामान्य बोगी नेहमी ट्रेनच्या शेवटी किंवा सुरुवातीला बसलेली असते. हे शक्य आहे की तुम्ही देखील सर्वसाधारण बोगीतून प्रवास केला असेल, जर असे असेल तर असे का होते हे तुमच्या लक्षात आले आहे का?

तुम्ही पाहिलं असेल की प्रत्येक ट्रेनची रचना जवळपास सारखीच असते, म्हणजेच इंजिन नंतर किंवा अगदी शेवटी, जनरल डब्बा आणि मध्यभागी AC-3, AC-2 आणि स्लीपर कोच बसवले जातात. पण, तुम्ही कधी विचार केला आहे का की ज्याच्यामुळे बसण्याची व्यवस्था सामान्य आहे.

या प्रश्नाला ट्विटरवर उत्तर देताना भारतीय रेल्वेच्या एका अधिकाऱ्याने सांगितले होते की, प्रवाशांच्या सोयीसाठी या क्रमाने रेल्वे डब्यांची व्यवस्था करण्यात आली आहे. त्यांनी असा युक्तिवाद केला की कोणत्याही ट्रेनच्या सामान्य डब्यांमध्ये सर्वाधिक गर्दी असते.अशा स्थितीत जनरल डबा मध्यभागी आल्यास संपूर्ण यंत्रणाच विस्कळीत होईल. त्याचबरोबर तसे न झाल्यास बोर्ड-डीबोर्डमध्ये अडचण निर्माण होणार आहे. अशा स्थितीत माल किंवा प्रवाशांना दोन्ही दिशेने जाता येणार नाही, म्हणजे बसण्याच्या व्यवस्थेबरोबरच उर्वरित व्यवस्थाही विस्कळीत होईल. त्यामुळे प्रवाशांच्या सोयीसाठी दोन्ही कोपऱ्यांवर जनरल डबे लावण्यात आले आहेत.
या युक्तिवादाशी अनेकजण सहमत असतील, तर काहींचे मत वेगळे असेल. त्याच वेळी, दोन्ही टोकांना जनरल डबे असणे देखील संपूर्ण ट्रेनच्या सुरक्षेसाठी चांगले असल्याचे तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. त्यामुळे सामान्य डब्यांमध्ये बसणारी गर्दी अंतर ठेवून दोन ठिकाणी विभागली जाते. यामुळे आपत्कालीन परिस्थितीतही लोकांना वाचवणे म्हणजेच ट्रेनमधून बाहेर काढणे सोपे झाले आहे.